Pojęcia budownictwa cz1

1 Zarys ewolucji polskiego prawa budowlanego.

Początków pr.bud. można dopatrywać się w normach kształtujących zabudowę i architektoniczno-budowlane zagadnienia, w regulaminach bud obowiązujących w średniowieczu. Pr.bud. powstało w Europie w XIX w, w okresie podziału Polski na zabory: austryjacki, rosyjski,pruski. Budownictwo podlegało 3 reżimom pr, w zależności od zaboru.Pr.budowlane – to normy obowiązujące powszechnie w danym państwie, stanowione przez właściwy organ prawodawczy, we właściwej formie.

Pierwsze pr.bud. ukazało się jako Rozporządzenie Prezydenta RP 16.02.1928r. Normowało ono całokształt zagadnień z procesem budowlanym (problemem zabudowy osiedli, policji bud.), które przyczyniło się do utrudnienia w podejmowaniu działań przez organy samorządu teryt. Pr. z 1928r. nie cechowała też pełna jednolitość.

Po II wojnie uchwalono nowe pr.bud.ustawa z 1961r., w sposób kompleksowy normowała ona prawne i techniczne problemy procesu budowlanego, poddając rygorom nadzoru budowlanego podmioty: os.fiz., państwowe jednostki, organy i jedn.gospodarki uspoł.normowała kwalifikacje i obowiązki osób wykonujących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Zagadnienia urbanistyczne i lokalizacji inwestycji budowl. Uregulowane zostały w ust. o planowanie przestrzennym, która znalazła wyraz w kolejnej ust. – pr.bud. z 1974r.

Rozwój budownictwa, gospodarki, wzrost kadry techn-bud., postęp technologii bud, lepsza organizacja przeds. w latach 60-tych przyczyniło się do odstąpienia od ścisłej reglamentacji procesu budowl. Ust. z 1974r. pełniła wówczas rolę aktu ramowego.Niedostatek prawny ustawowej regulacji prawnej procesu bud. Szczególnie lat 80-tych. Po kilku próbach opracowania projektu nowej ust. i po długim procesie legislacyjnym została uchwalona nowa Ust. pr.bud. z 07.07.1994r. – obowiązująca od 01.01.95r.

2. Droga przekształceń pr.o zagospodarowaniu przestrzennym (pr.o zabudowie).

Rozporz.Prezyd. z 1928r.o pr.bud. i zabudowie osiedli zawierało przepisy normujące obowiązki i tryb stanowienia planów zabudowy, zasady zagospodarowania siedli oraz podział i scalenie działek bud. Plany zabudowy miały być dla miast, miasteczek i uzdrowisk. Opracowane miały być 2 plany:

Ogólny – sporządzony dla miasta (osiedla), wyznaczał ogólną linię rozwojową miasta,określał obszary przeznaczone na cele komunikacyjne, pod budowę obiektów użyteczności publ. Pod zabudowę określonego rodzaju.

Szczegółowy – sporządzony na podstawie planu ogólnego, ale w szczególnych przypadkach mógł być sporządzony bez planu ogólnego.

Przepisy Prezydenta dot.zabudowy osiedli obowiązywały do 1946r. do czasu wejścia w życie dekretu o planowym zagospodarowaniu przestrzennym. Planowaniem przestrzennym kierował organ centralny – Gł.Urząd Planowania Przestrzennego. Dekret ten od 1951 nie był stosowany, choć formalnie istniał. Zastąpiły go akty normatywne wydawane przez org.adm. Zmianę wprowadziła ust. – pr.bud. i ust. o palnowaniu przestrzennym. Ust.o planowaniu przestrzennym określiła system planów, tryb ich stanowienia, formę i tryb realizacji miejscowych planów zagosp.przestrzenn. Ust. ta uporządkowała proces tworzenia planów, wprowadzając do sfery planowania przestrz. Akty wykonania ustaleń planów, które sprowadzały się do włączenia ustaleń planów – do pr.bud. Obok tej ust. obowiązywała ust.z 1972 o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach. Kolejną ust. była z 1984 (nowa) o planowaniu przestrzennym. Ust. ta doprowadziła do uznania za część procesu planowania dokonanie rozstrzygnięć o lokalizacji inwestycji bud.oraz uchylenie ust. pr.bud.,ustanowiła nową kategorię uprawnień do wykonywania samodzielnej funkcji tech,nie usunęła szeregu trudności jakie napotykali inwestorzy. W związku z tym powstał projekt nowej ust.o zagospodarowaniu przestrzennym uchwalony 07.07.1994r.

3. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, a proces budowlany.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie jest instrumentem realizacji ustaleń miejscowego planu zagospod. przestrzenn. Sporządzenie planu jest fakultatywne. Decyzja ta uzyskała charakter aktu samoistnego związanego z miejscowym planem zagosp.przestrzenn., gdy plan taki dla danego terenu został sporządzony. Rozstrzygnięcie o warunkach zabudowy i zagosp.terenu formułowane są na gruncie wiedzy urbanistycznej. Brak ustaleń miejscowego planu zagospod.przestrzenn. powoduje brak elementu materialno-pr. podstawy do wydania decyzji. Wydanie decyzji poprzedzone było uzyskanie informacji o terenie, czy wskazań lokalizacyjnych. Decyzja stanowiła sformalizowany akt niezbędny do ubiegania się o pozwolenie na budowę. Decyzja jest aktem, który ma powiązać elementy wskazań lokalizacyjnych i decyzji o lokalizacji. Decyzja ta podlega kontroli wstępnej przez wojewodę. Nie zatwierdzenie decyzji przez wojewodę powoduje odmowę jej wydania. Wg art.64 ust.1 decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień os.3 zaś przedmiotem rozstrzygnięcia są min.:

Warunki wynikające z ustaleń miejscowego planu zagospod.przestrzenn., jeśli dla danego obszaru plan został uchwalony

Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu wynikające z przep.szczególnych

Warunki obsługi w zakresie infrastruktury technicznej

Linie rozstrzygające teren inwestycji wyznaczone na mapie w stosownej skali

Wymagania dot.ochrony interesów os.3

Właściwym do wydania decyzji jest wójt, burmistrz, prezydent, na którego obszarze działania położona jest dana nieruchomość. W przypadku braku miejscowego planu zagospod.przestrz. decyzję przygotowuje osoba posiadająca uprawnienia urbanistyczne. Wójt, burmistrz albo prezydent stwierdza w drodze decyzji wygaśnięcie decyzji, jeżeli inny wnioskodawca uzyskał pozwolenie na budowę lub zabudowę lub okoliczności zawarte w art.35. Jeżeli dla danego terenu został sporządzony miejscowy plan zogospod.przestrz. obowiązuje forma “rozprawy”. Decyzja może być wydana kilku inwestorom. Skorzysta z niej ten kto posiada lub nabędzie prawo do dysponowania tym terenem na cele bud. i uzyska pozwolenie na budowę. Jeżeli w postępowaniu o wydanie decyzji stosuje się przep.kpa to nie potrzebne jest odwoływanie się do przep.szczególnych ani tworzenie nowych przepisów o wygaśnięciu decyzji. Ust.o zagospod.przestrz.uprościła (odformalizowała) rozstrzyganie o przestrzennym zagospod.obszaru gmin lub jej części. Brak miejscowego planu o zagospod.przestrz. jako aktu obligatoryjnego powoduje utrudnienie w rozstrzyganiu indywidualnych spraw z tego zakresu.

4.Proces budowlany jako przedmiot pr.budowlanego.

Pojęcie proces budowl.sformułowano w wyniku teoretycznych rozważań nad zakresem prawa bud. Do 1964r. pr.bud.nie miało znaczenia określonego przez prawo:

Wg ust.z 1974r. proces bud.normował działalność obejmującą sprawy wykorzystania terenu zgodnie z ustaleniem miejscowych planów zagospod.przestrzenn.,projektowanie,budowę,utrzymanie i rozbiórkę obiektów budowlanych,

Mocą ust.z 12..07.81r. o planowanie przestrz.z procesu bud.została wyłączona działalność obejmująca sprawy wykorzystania terenów,

Obowiązująca nowa ust. – pr.bud. normuje działalność obejmującą sprawy projektowania budowy,utrzymania i rozbiórki obiektów bud.(art.1), wyznacza ogólny zakres procesu bud. Do uczestników procesu zalicza: inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta, kier.budowy, pomijając właściciela i zarządcę obiektu bud. Proces bud.został ograniczony tylko do działań obejmujących przygotowanie inwestycji bud.do realizacji i realizację.

Proces bud.został sprowadzony do zakresu działań, które określa się jako “proces budowlany”. Pojęciem proces bud.należy posługiwać się dla oznaczenia przedmiotowego zakresu ust. – pr.budowl.

Pojęcie proces budowy – działalność związana z przygotowaniem inwestycji bud.do realizacji i jej budowy.

5.Zasady wiedzy techn.i prawnej regulacji procesu budowl.

Proces bud. – to zespół działań o char.techn., który składa się min.:

Studium projektowania inwestycji budowl. i Studium realizacji inwestycji

zmierzającym do wybudowania obiektu bud.jego eksploatacji i likwidacji. Uściślenie wymogów tech-bud.służą Normy Polskie, przede wszystkim przep.tech-bud, które służą zastosowaniu ładu prawnego w bud., a na celu mają zapewnienie stosowania w procesie bud.postępu tech. Treść przep tech-bud stanowią:

Warunki tech jakim powinny odpowiadać obiekty bud i ich użytkowanie, które określa Min.Gospod.Przestrz.i Budownictwa w drodze rozporządzenia,

Warunki tech użytkowania obiektów bud.

Obiekt bud to:

Budynek wraz z instalacjami i urządzeniami tech

Budowę stanowiącą całość tech-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami

Obiekt małej architektury

Budynek to taki obiekt, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowl, ma fundamenty i dach.

Budowla – obiekt budowl nie będący budynkie ani obiektem małej architektury jak lotniska, drogi, tunele, linie kolejowe, mosty itp.

Obiekt małej architektury – niewielkie obiekty, a w szczególności:

Kultu religijnego (kapliczki, krzyże przydrożne, figury),

Posągi, wodotryski, inne obiekty architekrury ogrodowej,

Użytkowe – służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku (huśtawki, drabinki, śmietniki, piaskownice)

Tymczasowe obiekty budowl – obiekt bud przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości techn, przewidziany do przeniesienia w inne miejsca lub do rozbiórki, a także obiekt nie połączony trwale z gruntem (kioski, obiekty kontenerowe, strzelnice).

Budowa wykonywanie obiektu budowl w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę, oraz modernizację obiektu bud.

Roboty budowlane budowa, a także prace polegające na montażu, remoncie albo rozbiórce obiektu bud.

Remont – wykonywanie w istniejącym obiekcie bud robót bud polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżących konserwacji.

Urządzenia budowl związane z obiektem bud – urządzenia tech zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak i przyłącza, urządzenia instalacyjne, w tym oczyszczalnia lub gromadzenie ścieków, przejazdy, ogrodzenia, place postojowe, place pod śmietniki.

Teren budowy – przestrzeń, w której prowadzone są roboty bud wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy.

Prawo do dysponowania nieruchomością na cele bud – tytuł prawny wynikający z pr.własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego pr.rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót bud.

Pozwolenie na budowę – decyzje adm zezwalające na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót bud innych niż budowy obiektu budowlanego.

Dokumentacja budowy – pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowy, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, a w miarę potrzeby rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu – dziennik montażu.

Dokumentacja powykonawcza – dokumentacja budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi.

Teren zamknięty – teren, obiekt budowl lub jego część dostępna wyłącznie dla osób uprawnionych, niezbędny na cele obronności lub bezpieczeństwa państwa, będący w dysponowaniu resortu obrony narod, spraw wewn lub spraw zagranicznych.

Aprobata techniczna – pozytywna ocena techn wyrobu, stwierdzająca jego przydatność do stosowania w budownictwie.

Właściwy organ – organ nadzoru architektoniczno – bud lub organu specjalnego nadzoru budowlanego.

6.Cywilnoprawny aspekt procesu bud

Są to stosunki prywatno-pr oparte na treści zawieranych umów, na podst pr.cywilnego między uczestnikami tego procesu(inwestor, właściciel, zarządca obiektu bud). Jest to kumulacja interesu publ i indywid prawa os.3 chronione przez pr.bud, mogą być dochodzone w drodze postępowania adm i przed NSA. Przedmiotem szczególnej ochrony w pr.cywilnym jest własność nieruchomości. Pr.bud uczestniczy w tej ochronie poprzez legitymowanie inwestora do posiadania przez niego prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Pr.bud upoważnia organy nadzoru bud do nałożenia na sąsiada inwestora obowiązku dopuszczenia go na swój teren w celu umożliwienia robót bud, a zatem do ingerencji w cywilno-pr stosunki pomiędzy inwestorem, a jego sąsiadem. Występowanie w pr.bud stosunków adm.pr. i cyw.-pr. prowadzi do układów proceduralnych. Granica między tymi stosunkami jest trudno dostrzegalna, stąd też pojawiają się trudnościw rozgraniczaniu właściwości organów państwowych nadzoru bud i sądu cywilnego. Trybem właściwym dla dochodzenia roszczeń ze stosunku cywilno-pr jest postępowanie sądowe. Wg powszechnie obowiązującej zasady podziału kompetencji:

Spory natury cyw-prawnej rozstrzyga sąd

Spory natury adm-prawnej organ amd.publ.

7.Przedmiot szczególnej ochrony w procesie budowlanym.

Pr.bud normuje proces bud z punktu widzenia potrzeb policji bud, potrzeb dyktowanych przez dobro interesu publ, mającym na celu zabezpieczenie bezpieczeństwa dla ludzi i mienia. Pr bud przedmiotem szczególnej prawnej ochrony czyni też inne dobra, tj. środowisko, zabytki i prawa os.3.

Ochrona środowiska – prawne instrumenty o.ś. określone zostały w ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska. Celem tego pr jest zapewnienie, by w procesie budowy uczestnicy procesu przestrzegali przepisów o.ś. Przepisy pr. bud zmierzają do wykluczenia podmiotów pr. bud, by w podejmowaniu wszelkich czynności mogących mieć wpływ na o.ś. przestrzegali przepisów ustawy ochr i kszt środ,

Ochrona zabytków – prawne instrumenty dot. Ochrony dóbr zostały w ustawie o ochronie dóbr kultury i o muzeach, określające warunki uzyskania przez konserwatora zabytków pozwolenia na wykonanie robót bud w obiekcie zabytkowym. Ochrona zabytków w procesie bud czuwa, by każde zanieczyszczenie bud (remont, rozbiórka) poprzedzone było uzyskaniem odpowiedniej decyzji konserwatora zabytków, warunkiem koniecznym dla uzyskania pozwolenia na budowę jest uprzednie dokonanie obowiązku warunkującego z ustawy o ochronie dóbr kultury

Ochrona uzasadnionych interesów os.3 – do osób 3 należą właściciele i użytkownicy nieruch. sąsiednich. Ich interesy mogą doznać uszczerbku obiektu bud przy realizacji robót bud, czy przez wadliwą eksploatację.należą właściciele nieruch, na której inna osoba zamierza dokonać budowy. W tym przypadku org nadzoru bud sprawdza inwestora czy ma pozwolenie na budowę.

8 Ogólne zasady stosowania przepisów prawa budowlanego.

Zasada najbardziej ogólna wyrażona w art.4 nakazująca projektować obiekt budowlany i związane z nim urządzenia w sposób zapewniający formę architektoniczną dostosowaną do krajobrazu i otaczającej zabudowy. Stosowanie tej zasady opiera się na ocenie formułowanej na podst. Kryteriów z zakresu wiedzy tech-bud, a więc na drodze tzw. swobodnej oceny. Zasada wyrażona w art.5, która określa podst. warunki w procesie bud. Obiekt należy projektować, budować i utrzymywać zgodnie z przepisami tech-bud. Ustawodawca określa cel, któremu zasada ta ma służyć:

Bezpieczeństwu ludzi i mienia,

Ochronie środowiska,Ochronie zdrowia i życia ludzi przed skutkami procesów technologicznych w zakładach pracy,Ochronie dóbr kultury,

Warunkom zdrowotnym oraz warunkom niezbędnym do korzystania z obiektów użyteczności publ i mieszkaniowej budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności osoby na wózkach inwalidzkich,Racjonalnemu wykorzystaniu energii,Warunkom użytkowym zgodnie z przeznaczeniem obiektu,

Ochronie ludności,Ochronie uzasadnionych interesów osób trzecich – obejmuje ona: zapewnienie dostępu do drogi publ, ochronę przed pozbawieniem możliwości korzystania z wody, energii,środków łączności,dopływu światła dziennego do pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, ochronę przed zanieczyszczeniem powietrza, wody, gleby, ochronę przed uciążliwościami powodowanymi przez hałas, wibracje, promieniowanie.

W myśl art.5 os.3 jest każda os. (fiz, prawna), której interes (prawny lub faktyczny) może doznać uszczerbku w związku z projektowaniem, budową lub użytkowaniem obiektu bud. Pr.bud stwarza ochronę uzasadnionego interesu os.3 tylko wtedy, gdy interes ten dot.układu stosunku – inwestor lub uczestnicy procesu bud, właściciel lub zarządca obiektu bud, a os.3 i naruszenie interesu nastąpiło w toku czynności procesu bud. Pr.bud określa wymóg, by dla działek bud lub terenów, na którym przewidziana jest budowa, zaprojektować odpowiednie zagospodarowanie i zrealizować je przed oddaniem obiektów do użytkowania oraz utrzymywać w należytym stanie tech-użytkowym przez okres istnienia obiektów.

9. Klasyfikacja podmiotów procesu budowlanego.

Dzielą się one na:

Uczestników procesu bud – do zadań należy podejmowanie i wykonywanie prawem określonych czynności przy projektowaniu, budowie i użytkowaniu i rozbiórce obiektów bud,

organy państwowego nadzoru bud – do zadań należy dokonywanie kontroli zamierzeń budowlanych inwestora, wykonywania robót bud i utrzymywania obiektów bud w należytym stanie tech. Organy te czuwają nad przestrzeganiem prawa bud przez uczestników procesu bud.Te dwa podmioty wew nie są jednolite. Uczestnictwo w procesie bud ma charakter:

bezpośredni – są to uczestnicy bezpośredni (inwestor, właściciel, zarządca obiektu bud) ponoszą odpowiedzialność za wykonanie prawem wyznaczonych im obowiązków,

pośredni – są to uczestnicy pośredni, za wykonanie obow. Odpowiadają wobec inwestora czy właściciela obiektu bud oraz wobec organów państwowego nadzoru bud lub innych organów państw.

10. Bezpośredni i pośredni uczestnicy procesu budowlanego.

Do bezpośrednich uczestników procesu bud zaliczamy:

inwestora – jest podmiotem pr. bud odpowiedzialnym w fazie przygotowania inwestycji bud do realizacji i w fazie wykonywania robót bud, do czynności przekazania obiektu do użytkowania. Do inwestora adresowane są przepisy pr. bud dot tych stadiów procesu bud oraz decyzje organów państw. nadzoru bud.

właściciel (zarządca) obiektu budowlanego – uprawnienia, a szczególnie obowiązki właściciela (a w przypadku os. prawnej zarządca) są podobne do inwestora, zwłaszcza utrzymania obiektu bud w należytym stanie techn.

Pozycja inwestora i właściciela jest wynikiem nałożenia na te podmioty bezpośredniej odpowiedzialności za przebieg procesu budowlanego.

Pośredni uczestnicy procesu budowlanego – działania w procesie bud powinny być podejmowane przez osoby o kwalifikacjach tech-bud, tj. projektant, inspektor nadzoru inwestorskiego, kierownika budowy, kierownika robót i rzeczoznawcy budowlanego. Uczestnicy pośredni uczestniczą w procesie bud z woli inwestora, czy właściciela wyrażony w umowie. Umowny charakter powoduje, iż nie przejmują oni żadnych obowiązków uczestników bezpośrednich, choć uczestniczyć mogą jako pełnomocnicy inwestora na budowie (ale nie w stosunkach z org. państw. nadzoru bud). Decyzje uczestników pośrednich zawsze powinny być kierowane do osoby odpowiedzialnej za wykonywanie określonych czynności procesu bud.

11. Kwalifikacje zawodowe osób wykonujących samodzielne funkcje techniczne w procesie budowlanym.

Posiadanie wymaganych kwalifikacji powinno być stwierdzone decyzją adm określoną jako uprawnienia budowlane. Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się wykonywanie działalności obejmującej:

projektowanie i sprawdzanie projektów archtektoniczno – bud i sprawowanie nadzoru autorskiego,

kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi,

kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów bud oraz nadzór i kontrolę tech wytwarzania tych elementów,wykonywanie nadzoru inwestorskiego, sprawowanie kontroli tech utrzymania obiektów bud,wykonywanie państwowego nadzoru bud,rzeczoznawstwo budowlane.

Samodzielne funkcje tech mogą wykonywać osoby odpowiednio wykształcone, posiadające praktykę zawodową, dostosowanie do rodzaju, stopnia skomplikowania działania min. Wymagań związanych z wykonywaną funkcją. Posiadanie kwalifikacji stwierdza wojewoda w drodze decyzji działalności i innych wymagań.

Warunkiem uzyskania uprawnień bud jest złożenie egzaminu za znajomości przepisów dot procesu bud oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy techn. Egzamin składa się przed komisją powołaną przez wojewodę. Osoby posiadające uprawnienia bud przed wejściem w życie ustawy zachowują uprawnienia bud. Samodzielne funkcje tech mogą wykonywać także inne osoby, ale gdy wynika to z umów międzynarodowych na zasadzie wzajemności.

Uprawnienia bud udzielane są w specjalnościach: architektonicznej, konstrukcyjno-bud , technologii i organizacji budowy, instalacyjnej w zakresie instalacji i urządzeń cieplnych, gazowych i in, instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych, innych określonych w rozporz. wykonawczym.

Do uzyskania uprawnień bud konieczne jest posiadanie nast. kwalifikacji zawodowych:

do projektowania bez ograniczeń i sprawdzania projektów architekt – bud – wyższe wykształcenie dla danej specjalności, 2-letnia praktyka przy sporządzaniu projektów, roczna praktyka na budowie,

do projektowania w ograniczonym zakresie – średniego wykształcenia odpowiedniego dla danej specjalności lub wyższego, 5 lat praktyki przy sporządzaniu projektów, rocznej praktyki na budowie,

do kierowania robotami bud bez ograniczeń – wyższe wykształcenie dla specjalności, 2 lata praktyki na budowie,

do kierowania robotami w ograniczonym zakresie – średnie wykształcenie, 5 lat praktyki na budowie,

do wykonywania na budowie czynności majstra – co najmniej zasadnicze wykształcenie, dyplom majstra,

rzeczoznawcą – na budowie może być osoba, która: korzysta w pełni z praw publ, posiada dyplom wyższej uczelni techn, uprawnienia bud, co najmniej 5 lat praktyki po ich uzyskaniu, opinię właściwego stowarzyszenia. O nadaniu tytułu rzeczoznawcy orzeka wojewoda, w drodze decyzji na wniosek zainteresowanego. Czynności podejmuje po dokonaniu wpisu w rejestrze centralnym. Skreślenie z rejestru nastąpić może na własną prośbę, w razie utraty praw publ, utraty uprawnień bud, śmierci.

12. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego.

Osoby wykonujące samodzielne funkcje tech w procesie budowy działają na tzw. rachunek inwestora na jego zlecenie. Osoby te odgrywają ważną rolę. Ustawa określa ich podst. uprawnienia i obowiązki.